mardi 16 octobre 2018

XA LOSTI XA PAAL - KAŊ 1940 - A GOFORNOOR EBUE

A cangtax a ƭak Seeŋoor a bindu, a ne a den Kaŋ 1940, ta ref kaŋ ne ta ɓek’eena kaso. A cangtax a eetaand ale Felik Ebue bindanun, ta ref a

cangtax aleeke, a lakas ale ta bindanin a Abdulaay Li. Xan I niirin yaa I sutuna na cantax aleeke.

Felik Ebue yoo kaa nan o xoy ole Deegol, a jaaɓanin, a soƥ ta refaa Gofornoor fee duɓaaɓ we ndoon’ina meen, ta adwan a saax Afrik Fee Batand da njegu’ina. O ƥiy Gofornoor Ebue feene Seeŋoor a eetkaa dolin, ta ref Sinet Ebue fee ta jegit’ina a Farañsis fa Gii Waali, soo ye da sambirna, Kolet a doonu. Meeke, Deegol refu a canjiik, Felik a ref njogoy ne. I anda yee Sedar a layangaa Njogoy baa um a neaa yaam gon le ten refna Jogoy. Ebue fee ta neaa, I mbaaga lay ee juumee yaam ten na refkaa o semir um, o seemir a fiyaa no kiin oxe nen a faap. Felik a ne-e, ndaa, ne ta laytuuna, we na jangu fee cel a mbi’u ye da toroxaa, we no maat ne ƥisna den Tugal da nqireik a laasaa xa moon. Wiin ɗik weeke inwu, a sooxatin yaakaar na den, ta fi nen Felik refu Piyeer fee Yeesu doonna Jangu fee na xa ƥay um.

A canjiik a fangwa, a yooroox o maag fa xa kus,
o ñuxur ole xool boo nen ñalal njeeƈ.
Soo Jogoy a jaaɓanin, a ref yaal-a-koƥ ne na yetnaa fit njoloor o mbuc.
Ebu-e ! Wo ref ɓil le jangu fo yakaar a sipeena
Gon of a tekit « ɓil », kaam ee refatiro Felik, ndaa Piyeer Ebue.

Soldaar we sooxatina njambaar, xa toplaan ee daket a nomtu na asamaan, a kanu fo mitaryet a nomtu na box, nen o ɓox olaa na yetwaa o siir ndeer o yeng baa ga kaa xooleerna :

Soo Roog-a-lanq a mbapoox, a kid ake ndeɓaa xa meldaand
Da adin a und, a yoɗ a canjiik a pagatar, da yetaa a yooroox barbar ke
boo lanq ke yo'nu yaam tiitar den a furɓuwaa o njakad.

Ebue o kiin o ƥaal a reeƭu, nen a in, Deegol a ref o kiin o yeeq, da ndef ɗik we eetna saɗ o suukuur, a letin a coonjoor den, a mbañ da tuuƭel. Yaam keene, a wetanda a Sedar maad waa sip’ina a salma den o Sonqooy, a ngenoor jom, a ngeenoor tiitar Afrik feene huyit’eena ye duɓaaɓ we ndokiidna saax le :

Ebu-e, Gofornoor yaal muuɠax !
Wo ref njogoy ne na bumbaa, a genoox a fañ faƥit !
A saq a kid no ƭeet, nen o yaal o Sonqooy, o rand of a fof jom.
Wo ref tiitar Afrik, ref tiitar saax le
xa ƥeem a suudeena a mbanteerkel, yaaƥooy a moɠ o ɗom a den njigand.
Kaa Afrik ɓonwatee dara refangee jom laa xa kiid teemeed tadik o torox
a mbaageerna ƭeg o fud-faaɓ
Ebu-e ! Wo ref ɓil le xoxna o xuumaand a bax-waxin,
a soñ a ndeerong wee jiŋ geenu.

Fop a ndakwa ngumnuwatin, a mbosoox o ndamit a den, ta ref Afrik no wiin ɓaal fo Afrik no wiin yeeq, refna nen a Alseriyiin, Tinisiyiin, Marokiin, me naar we ngenna. Fop a ngumnuwa, hebwoo da ndefik xa losti xa ƥaal, cer den a sadaxtel ndax yaakaar adna sooɠkee :

Xeet fo lak juni mbapwa, a mbosoox o ndamtong
Soo o jam ole adwanoonga yee bañit a reefan a saax.
Afrik no wiil ɓaal oxey geenwa, Afrik fa nqeereer fee cigeen um a inu, a humnu.
Kaam ee Afrik a fapoora njelem, Afrik a foswa ref o losti ɓaal
Ndax yaakaar adna sooɠkee.

Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire

Layyo xalaat nuun

NOCTURNES - CHANTS POUR SIGNARE

A KIM SIÑAARA (A war o yoonandtel a liit) Kaa o ɓay a qoolaand a diƈaam o deƈin o yeng o njeek, Muuƴax of a leel o gooy ole yooruna ...